Een vergeten maar actuele encycliek

De eerste encycliek van de Zalige Paus Johannes XXIII, 'Ad Petri Cathedram' van 29 juni 1959, waarvan de Nederlandse tekst helaas nog niet online is, is een vergeten document. Nochtans bevat het een aantal belangrijke elementen die nog altijd in de discussie omtrent de hermeneutiek van de continuïteit van belang zijn, zoals daar zijn: de betekenis en waarde van Vaticanum II, het doel van de oecumene, de leer van de twee bronnen van de Openbaring. Op al deze vlakken neemt deze encycliek, die tevens spreekt over het bijeenroepen van datzelfde Vaticanum II, de klassieke positie in. Men kan zich dus afvragen hoe het mogelijk is dat inzake deze themata het mainstream-opinie is geworden (bij zowel progressievelingen als conservatieven) dat Vaticanum II de klassieke posities verlaten heeft!



Wat zegt de Zalige Johannes XXIII over het doel van Vaticanum II? (De vertalingen zijn van onze hand)

“de groei van het Katholieke Geloof en de vernieuwing van de juiste moraal onder het christenvolk als ook de meer geschikte aanpassing van de kerkelijke discipline aan de noden en voorwaarden van onze tijden. Dit zal een wonderbaarlijk schouwspel zijn van waarheid, eenheid en liefde; schouwspel, zo zeggen wij, opdat het voor zij die het beschouwen en die van deze Apostolische Stoel gescheiden zijn, een zachte uitnodiging, zo vertrouwen wij, mogen zijn om de eenheid, waarvoor Jezus Christus zo vurig bad tot de Hemelse Vader, te zoeken en te bereiken” (ad Catholicae Fidei incrementum et ad rectam christiani populi morum renovationem deveniatur, utque ecclesiastica disciplina ad nostrorum temporum necessitates rationesque aptius accommodetur. Id profecto mirabile praebebit veritatis, unitatis caritatisque spectaculum; spectaculum dicimus, quod ii etiam cernentes, qui ab Apostolica hac Sede seiuncti sunt, suave, ut confidimus, invitamentum accipient ad illam unitatem quaerendam assequendamque, quam Iesus Christus a Caelesti Patre flagrantibus rogavit precibus.)

Wat zegt de Zalige Johannes XXIII over het doel van de oecumene?

Moge dus dit wonderbaarlijke schouwspel van eenheid, waardoor de Katholieke Kerk zich onderscheidt en weerschittert, mogen de gebeden waarmee Zij God om dezelfde eenheid voor allen aanroept, jullie zielen bewegen en tot heil opwekken, jullie –zo zeggen Wij-, die van de Apostolische Stoel gescheiden zijn. Staat toe dat Wij jullie uit liefdevol verlangen broeders en zonen noemen; staat toe dat Wij de hoop koesteren op jullie terugkeer, welke Wij met Onze vaderlijke en liefhebbende ziel dierbaar achten. (Hoc igitur mirandum unitatis spectaculum, quo Catholica Ecclesia una praestat atque refulget, vota precesque, quibus eandem unitatem omnibus a Deo implorat, vestrum animum permoveat ac salutariter excitet, vestrum dicimus, qui ab hac Apostolica Sede seiuncti estis. Sinite fratres et filios dulci vos desiderio appellemus; sinite alamus spem, quam de reditu veltro paterno amantique animo fovemus.)

Wat zegt de Zalige Johannes XXIII over de twee bronnen van de Openbaring?

Immers de Katholieke Kerk leert dat al datgene vast en trouw dient geloofd te worden wat goddelijk geopenbaard is; dit ligt namelijk vervat in de Heilige Schriften of is mondeling of schriftelijk overgeleverd, en vanaf  apostolische tijden doorheen de eeuwen door de Pausen en door de rechtmatige Oecumenische Concilies vastgelegd en gedefinieerd geworden. (Etenim Catholica Ecclesia ea omnia firmiter fideliterque credenda esse decernit, quae divinitus revelata sunt; quae nempe in Sacris Litteris continentur, aut ore tenus vel scriptis sunt tradita, atque inde ab apostolica aetate, per saeculorum decursum a Summis Pontificibus et a legitimis Conciliis Oecumenicis sancita ac definita sunt.)