Feiten omtrent de celebratie 'versus orientem'

Wetenschappelijk feit 1: de bewijslast ligt bij hen die een eeuwenlange traditie van gebedsrichting ‘versus orientem’ of ‘versus apsidem’ willen wijzigen.

Immers, zowel in het antieke heidendom als in het jodendom is de gebedsrichting op het Allerheiligste gericht. De mens richt zich bij het offeren naar Diegene aan wie hij het offer opdraagt en niet voor diegene en met diegene voor wie en met wie hij offert.

Bovendien is er geen enkele katholieke of orthodoxie liturgie die ‘versus populum’ celebreert, minstens tijdens het Hooggebed.

Daarenboven is er de uitspraak van Pius XII: “Het tabernakel van het altaar scheiden is het scheiden' van twee dingen, die door hun oorsprong en hun aard verenigd moeten blijven.” (22 sept. 1956).

Daarenboven is er het feit dat Sacrosanctum Concilium zwijgt over dit onderwerp en dus veranderingen niet gewenst heeft.

Wetenschappelijk feit 2: De ‘oude Kerk’ kende geen celebratie ‘versus populum’ ondanks de misverstanden die Romeinse basilieken kunnen veroorzaken. Zelfs in deze architectonische context is er geen ‘versus populum’ in de zin van een tegenover elkaar staan en elkaar aankijken van celebrant en volk. De studie van Uwe Michael Lang heeft dit aangetoond.

Wetenschappelijk feit 3: Celebratie ‘versus orientem’ maakt de theologie van de H. Mis zichtbaar. De uitwendige richting van gebed is een manifestatie van de inwendige richting van het gebed. De gebeden richten zich immers niet tot de gelovigen maar tot de Vader. Er is hier geen sprake van dialoog maar van aanbidding. Door deze gebedsrichting wordt er een dam opgeworpen tegen het huidige gevaar de liturgie te reduceren tot een pedagogie en catechese.

Wetenschappelijk feit 4: Elke H. Mis wordt gevierd in de verwachting van de wederkomst van Christus en geeft in zekere zin daar een voorsmaak van. De celebratie ‘versus orientem’ verhindert dat de gemeenschap zichzelf viert, bijna letterlijk als in een kring maar integendeel als in een processie naar de komende Heer opgaat.

Wetenschappelijk feit 5: Indien zoals wij belijden de H. Mis op de eerste plaats een offer is waarbij de priester ‘in persona Christi’ handelt en dus ipso facto op God de Vader gericht is, dan is ‘versus orientem’ de aangewezen celebratierichting en niet ‘versus populum’ aangezien dan, zoals de praktijk geleerd heeft alhoewel niet de iure, de H. Mis primair verstaan wordt als een maaltijd waarbij het volk dialoogpartner is en de priester ‘voorzitter’. Integendeel, bij het offer richt de offeraar zich naar de persoon aan wie het offer gebracht wordt.

Wetenschappelijk feit 6: Celebratie ‘versus orientem’ de-individualiseert de priester terwijl ‘versus populum’ riskeert een schadelijk klerikalisme te installeren bij de ‘voorzitter’. De priester die ‘versus orientem’ celebreert heeft geen ‘publiek’ waarvan hij afhankelijk kan worden maar concentreert zich volledig op het gevierde mysterie. De gelovigen wordt een grotere gelegenheid tot innerlijke deelname aan het offer geboden en dit net doordat gedeelten van het offer voor hen verborgen en verhuld worden zodanig dat de gelovigen zich net niet fixeren op het zichtbare handelen van de priester maar op het onzichtbare handelen van de Hogepriester.