zaterdag, september 10, 2011

Preken 'made easy'

In Sacramentum Caritatis schreef Benedictus XVI:

"In relatie tot het belang van het Woord van God stelt zich de noodzaak de kwaliteit van de homilie te verbeteren. Zij is immers "een deel van de liturgische handeling"; zij heeft de taak een dieper begrip van het Woord van God en een grotere uitwerking ervan in het leven van de gelovigen te bevorderen. Om deze reden moeten de gewijde bedienaren "de homilie zorgvuldig voorbereiden en daarbij steunen op een adequate kennis van de Heilige Schrift". Generaliserende en abstracte homilieën dienen te worden vermeden. In het bijzonder vraag ik de bedienaren in hun homilie het Woord van God dat verkondigd is, in nauwe relatie te brengen met de sacramentele viering en met het leven van de gemeenschap, zodat het Woord van God werkelijk steun en leven kan zijn voor de Kerk. Men dient daarvoor het catechetische en vermanende doel van de homilie voor ogen te houden. Het zou heel goed zijn om, uitgaande van het driejarig lectionarium, met wijze onderscheiding, voor de gelovigen thematische homilieën te houden die, in de loop van het liturgisch jaar, de grote themata van het christelijk geloof behandelen, en die daarbij putten uit wat door het Leergezag op gezagvolle wijze is voorgehouden in de vier "peilers" van de Catechismus van de Katholieke Kerk en in het recente Compendium: de geloofsbelijdenis, de viering van het christelijk mysterie, het leven in Christus en het christelijk gebed."

Het voorstel tot meer catechese in de homilie is bij veel kenners ('homilitiek'-docenten) op groot verzet gestoten omdat men enerzijds meende dat dit een teruggrijpen zou zijn naar pre-vaticanum II praktijken (en dat is natuurlijk uit den boze!) en anderzijds de 'verworvenheden' van het nieuwe Vaticanum II-lectionarium (méér Heilige Schrift) zou teniet doen. Ik heb al eerder een aantal argumenten naar voren gedragen die een overdreven optimisme over het nieuwe lectionarium willen temperen.

Maar in de veronderstelling dat we nog even vast zitten aan dit ingewikkelde systeem - immers, pedagogisch is regelmaat en een ordelijke structuur veel effectiever, zeker in een tijd met verminderde kennis van de Heilige Schrift: "repititio est mater studiorum" - zou men denken dat priesters de vermeende waarde van dit systeem vurig verdedigen.

Maar het lijkt me dat integendeel de inhoud (de vorm is iets anders en dit volgt in grote mate de retorische talenten van iemand, alhoewel 'retorische technieken' best een college zou kunnen zijn op seminaries) van preken veelal ver beneden elk niveau is; in de veronderstelling dat men überhaupt preekt! Bekend is het fenomeen van priesters die 'het blauwe boekje' (Nederland) of de 'liturgische suggesties' (Vlaanderen) voorlezen. In de week is er natuurlijk helemaal "geen tijd" om te preken en in de zomervakantie mag de pastoor ook wel wat vakantie hebben, dus geen preek.

Zoals altijd geldt ook hier de stelling: "Gelukkig is er nog de paus"! Onze vrienden van rkdocumenten.nl hebben twee prachtige functies geïnstalleerd:

1/ Benedictus XVI en de Heilige Schrift: een opsomming van de pericopen waarover de paus gepreekt heeft.
2/ Bijbelreferenties: een uitklapmenu om snel te vinden wat een tekst van het Leergezag over een bepaalde bijbelpassage zegt.

Kan het nog eenvoudiger!


Geen opmerkingen: