donderdag, november 07, 2013

Wat is er aan de hand met het offertorium? Deel 1


Zoals bekend is de ritus van het Offertorium (of volgens de benaming van de Gewone Vorm de “bereiding van de gaven”) de meest drastische wijziging in het missaal van de Gewone Vorm, d.w.z. geen enkel woord van de Buitengewone Vorm werd behouden.
In 1970 antwoordt het Consilium op de vraag of de gewijzigde Offertorium ritus niet een verarming van de liturgie inhoudt als volgt:
Nullo modo. Preces antiquae: « Suscipe, sancte Pater ... » « Offerimus tibi, Domine » genuinam significationem rituum « offertorialium » minime exprimebant, sed tantummodo anticipabant conceptum verae ac propriae oblationis sacrificii,.... (Bron: Notitiae 6 (1970), 37-38.
M.a.w. “helemaal niet. De oude gebeden “Suscipe, sancte Pater…”, “Offerimus tibi, Domine” drukten nauwelijks de echte betekenis van de ritus van de ‘offerande’ uit maar liepen enkel voorop op het ware en eigenlijke offer”.

Dit is een merkwaardige stelling. Betekent dit dat minstens sinds 1570 misplaatste gebeden werden gebruikt en dat men het dus eeuwenlang bij het verkeerde eind had?

Nu, als de stelling van Consilium correct is, dan lijkt het logisch dat men in sacramentaria van vóór 1570 wél gebeden moet kunnen vinden die de ‘echte’ betekenis van de offerande uitdrukken.
Maar wat lezen we in het artikel “In Novum Ordinem Missae” van de assistent en confrater-Lazarist Carlo Braga C.M. (Ephemerides LIturgicae 83 (1969), 375-385, meer bepaald p.378:
Profundior, sub aspectu doctrinali, est mutatio quae ad offertorium invenitur… Difficultas oriebatur praecipue ex formulis oblationis panis et vini: Suscipe… Offerimus… Nam his formulis indebite anticipatur notio oblationis sacrificialis quae Canoni Missa est propria. Selectio aliarum formularum, inter eas quae in traditione tum ritus romani tum aliorum rituum occidentalium inveniuntur, possibilis non fuit, quae omnes eosdem conceptus referunt. Necessario proinde fuit formulas ex novo conficere...
Dit citaat bevat volgende verbazingwekkende elementen:
1/Braga geeft toe dat er een leerstellige (!) wijziging is aangebracht.
2/”Een selectie van andere formuleringen, zoals die in de traditie zowel in de romeinse ritus als in de andere westerse riten worden gevonden, was niet mogelijk omdat al deze formuleringen naar eenzelfde idee verwijzen”, nl. een ongepaste anticipatie van offer dat eigenlijk pas in de canon optreedt.
3/“Het was dus noodzakelijk nieuwe (ex novo) formuleringen samen te stellen.

Kortom, Braga geeft toe dat geheel het beschikbare materiaal van de geschiedenis van Romeinse ritus en van alle andere Westerse ritussen eenzelfde concept uitdrukken, nl. dat wat aanwezig is in het missaal van de Buitengewone Vorm. En toch is dit idee fout!

Alhoewel elk historisch feit en de gehele traditie zoals die bekend is (dit geeft Braga zelf toe) spreken tegen de stelling in Notitiae, drukt men de stelling gewoonweg door, wetens en willens. Dit is excellent voorbeeld van een ideologie à la Hegel. Toen aan Hegel gezegd werd dat de feiten zich niet aanpassen aan zijn idee ervan, antwoordde Hegel: “Um so schlimmer für die Tatsachen” oftewel “dat is dan spijtig voor de feiten”.

Men zou kunnen denken dat dit de ware geest van de Novus Ordo is of toch niet...?

Geen opmerkingen: