Over de vermeende scheiding tussen burgerlijk en sacramenteel huwelijk

In reactie op de beslissing van de Supreme Court inzake Obergefell vs Hodges wordt in de katholieke blogosfeer en op Facebook wel eens beweerd dat deze uitspraak het sacramentele huwelijk van de katholieke Kerk niet aantast. Volgens Kris Somers op http://www.thuiskerk.be/home/waarom-uitgerekend-katholieken-dankbaar-mogen-zijn-voor.html heeft “het burgerlijke huwelijk buiten een onfortuinlijk gebruik van een identieke term weinig te maken heeft met het kerkelijk sacrament van het huwelijk” en dus “er juridisch niets mis mee dat een hoogste rechtsinstantie zich uitspreekt over de maatschappelijke conventie die het burgerlijk huwelijk uitmaakt” zolang derden maar niet geschaad worden. Meer zelfs, “Als de burgerlijke samenleving daarmee bovendien toleranter wordt ten aanzien van mensen die (hoe zeldzaam dat vandaag ook is) zich op basis van een wederzijdse liefde in beginsel levenslang jegens elkaar willen engageren, kan ik dat alleen maar toejuichen.” Het onderscheid tussen het huwelijkssacrament en “de burgerlijke echtverbintenis” definieert de schrijver als volgt: “het ene zegent de wederzijdse zelfgave van man en vrouw, het tweede biedt rechtszekerheid aan geliefden.”

Ten eerste drukt de schrijver zich niet precies uit. Eerst lijkt hij een scheiding tussen beiden aan te brengen wanneer hij zegt dat beiden “weinig” met elkaar te maken hebben en vervolgens spreekt hij van een onderscheid.
Terecht is er een onderscheid tussen beiden maar door op zijn minst een scheiding te insinueren lijkt de schrijver het katholieke principe van “et-et” te verlaten.

Volgens de katholieke opvatting is het huwelijk zowel een sacrament als ook een zaak van het natuurrecht. Bijgevolg heeft het huwelijk niet enkel een persoonlijke en ecclesiale dimensie maar ook een sociale dimensie, beschouwd vanuit het natuurrecht. Dit verklaart precies waarom het burgerlijk huwelijk geen uitvinding van het christendom is maar haar wortels heeft in het Romeinse recht.
Het is precies omwille van deze natuurrechterlijke en sociale dimensie van het sacramentele huwelijk dat de Kerk kan beweren dat tot de zending van de Kerk behoort “een moreel oordeel te vellen, ook over dingen die tot de politieke orde behoren, wanneer de fundamentele rechten van de persoon, of het heil van de zielen dit eisen, daarbij alle en alleen die hulpmiddelen aanwendend, die met het Evangelie en het welzijn van allen, naar verscheidenheid van tijd en omstandigheden, overeenkomen”. (Gaudium et Spes nr. 76, CKK 2246).

Meer zelfs, het document van Vaticanum II over de leken Apostolicam Actuositatem zegt: “Het  apostolaat in het sociale milieu, d.w.z. het streven om de mentaliteit en de zeden, de wetten en de structuren van de gemeenschap, waarin men leeft, te doordringen van een christelijk geest, is bij uitstek de taak en de plicht van de leken, die anderen nooit naar behoren kunnen vervullen.” Bemerk dat er hier sprake is van de plicht om de wetten van een gemeenschap te modelleren naar de christelijke geest. En in nr. 14 wordt gezegd dat katholieke politici door hun functie de weg dienen te bereiden voor het Evangelie.

Alleen al op basis van deze argumenten kan niet zonder meer gezegd worden dat de Kerk de liberaal-democratische rechtsstaat sinds Vaticanum II omarmd heeft indien dit zou betekenen dat de Kerk op enigerlei wijze een neutrale ten aanzien van natuurrechterlijke zaken Staat zou willen bevorderen.
Evenmin kan gezegd worden dat burgerlijk en sacramenteel huwelijk niets met elkaar te maken hebben; dit zou bovendien getuigen van een poging tot privatisering van het katholieke geloof door katholieken.
Er valt natuurlijk veel meer hierover te zeggen maar dit staat alleszins vast: een katholiek die dankbaar is voor Obergefell vs Hodges dient zich te vergewissen van de inhoud van het katholieke geloof.