zondag, september 28, 2008

Sint-Thomas over de liturgische gewaden

Zoals zo vaak reeds verklaard, bevat het werk van Sint-Thomas een schatkamer aan inzichten over nagenoeg alle onderwerpen. Hier is een voorbeeld uit het Supplement, q. 40, a. 7:
Of de gewaden van de bedienaars op passende wijze ingesteld zijn door de Kerk?
Ik antwoord dat de kledingstukken van de bedienaars de vereiste disposities aanduiden om de goddelijke zaken te behandelen. Aangezien bepaalde zaken vereist zijn voor allen en sommige zaken vereist zijn voor de hogere bedienaars, die minder vereist zijn voor de lagere bedienaars, daarom zijn bepaalde kledingstukken gemeenschappelijk voor alle bedienaars, terwijl sommige kledingstukken enkel toebehoren aan de hogere bedienaars.
Daarom is het passend dat alle bedienaars de amict dragen die de schouders bedekt, symbool voor de kracht in de uitoefening van het Goddelijk Officie waartoe zij geroepen zijn; zo ook de albe, die staat voor het zuivere leven en de cingel die staat voor de onderdrukking van het vlees.
De subdiaken draagt bovendien de manipel, die staat voor de zuivering van elke vlek, want de manipel is als een zakdoek die dient om het gezicht af te vegen; de subdiakens zijn immers de eersten die toegelaten worden tot het gewijde dienstambt. De subdiakens zijn bovendien gekleed in een nauwe tuniek, waarmee de leer van Christus wordt aangeduid. Daarom hingen er in de Oude Wet kleine bellen aan en zijn de subdiakens de eersten die toegelaten worden om de leer van de Nieuwe Wet te verkondigen.
De diaken draagt daarenboven de stool over zijn linkerschouder om eraan te herinneren dat het object van zijn dienstwerk de sacramenten zelf zijn en de dalmatiek (een breed gewaad, zo genoemd omdat het voor het eerst in Dalmatië gebruikt werd), symbool dat hij de eerste is om de sacramenten uit te delen: hij immers deelt uit het bloed uit en in het uitdelen van het bloed dient men genereus te zijn.
Maar in het geval van de priester hangt de stool over beide schouders ten teken dat hij de volle macht gekregen heeft om de sacramenten uit te delen; niet als dienaar van een ander en daarom wordt de stool recht naar beneden gedragen. Hij draagt tevens het kazuifel, symbool van de liefde want hij dient het sacrament van de liefde, de Eucharistie toe.
De bisschoppen dragen daarenboven negen ornamenten: sokken, sandalen, gordel, tuniek, dalmatiek, mijter, handschoenen, ring en staf. Immers zij hebben negen volmachten meer dan de priester: de wijding van clerici, de zegening van maagden, de wijding van bisschoppen, de handoplegging, de wijding van kerken, de wegzending van clerici, de viering van synoden, de zegening van het Chrisma, de zegening van gewaden en vaatwerk.
We kunnen ook zeggen dat de sokken de rechte levenswandel symboliseren, de sandalen die de voeten bedekken, de verachting voor aardse goederen; de gordel die de stool met de albe verbindt, staat voor zijn liefde voor de deugd; de tuniek staat voor volharding want van Jozef wordt gezegd (Gen. 37, 23) dat hij een lange tuniek droeg die tot aan zijn enkels reikte, waarmee het einde van het leven wordt aangeduid; de dalmatiek staat voor de vrijgevigheid inzake werken van barmhartigheid; de handschoenen staan voor de verstandigheid in het handelen; de mijter duidt de wijsheid van de twee Testamenten aan en heeft daarom twee uiteinden; de staf duidt zijn pastorale zorg aan waarmee hij dwalenden moet verzamelen (dit wordt aangeduid door de kromming aan het einde van de staf), de zwakken moet ondersteunen (dit wordt aangeduid door de knop van de staf) en de tragen moet aansporen (dit wordt aangeduid door de punt aan de voet van de staf). Vandaar het vers: “Verzamel de dwalenden, ondersteun de zwakken, moedig de tragen aan”. De ring symboliseert de geloofsmysteries die de Kerk met Christus verenigen: de bisschoppen zijn de bruidegommen van de Kerk, in de plaats van Christus.
Bovendien dragen de aartsbisschoppen het pallium als teken van hun bevoorrechte volmacht want het herinnert aan de gouden ketting die men gewoonlijk gaf aan hen die oprecht gevonden hadden.


Ceterum autem censeo, Missam extraordinariam esse promovendam

Geen opmerkingen: