Wanneer nederigheid arrogantie wordt

De Heilige Vader heeft vrijdag 20 februari zijn seminarie te Rome bezocht en gesproken over de christelijke vrijheid, vanuit Galaten 5, 13 ("Gij wordt geroepen tot vrijheid). Bij de lectuur van deze toespraak, waar de paus de ware vrijheid als dienst aan elkaar onderstreept (en trouwens de ware betekenis van het beroemde Augustinus-citaat "Dilige et fac quod vis" uitlegt), viel ons volgende passage op.
Na de uitleg van Paulus' vers dat de gehele wet in de liefde tot de naaste vervat ligt, vervolgt hij aldus:

"En tot slot, na deze mooie woorden, wordt nogmaals in de Brief een trieste situatie in de gemeenschap van de Galaten benadrukt, wanneer Paulus zegt: “Maar als ge elkaar blijft buiten en klauwen, vrees ik dat ge elkaar in het eind zult verslinden… Leef naar de Geest” (Gal. 5, 15-16). Het lijkt me dat in deze gemeenschap – die zich niet meer op de weg van de gemeenschap met Christus bevond, maar van de uitwendige wet van het ‘vlees’- vanzelf ook twisten opduiken en Paulus zegt: “Jullie worden als wilde beesten, de een bijt de andere.” Hij legt op deze wijze de nadruk op twisten die ontstaan waar het geloof verworden is tot intellectualisme en de nederigheid wordt vervangen door de arrogantie beter te zijn dan de andere.
Wij zien duidelijk dat ook vandaag er gelijkaardige zaken zich voordoen waar, in plaats van zich in te voegen in de gemeenschap met Christus, met het Lichaam van Christus dat de Kerk is, elkeen superieur wilt zijn ten opzichte van de andere en met intellectuele arrogantie wil doen geloven dat hij beter zou zijn. En op deze wijze ontstaan twisten die vernietigend zijn, ontstaat een karikatuur van de Kerk, die één ziel en één hart zou moeten zijn.
In deze waarschuwing van Sint-Paulus, moeten wij ook vandaag een reden vinden tot gewetensonderzoek: niet denken dat wij superieur zijn aan de andere, maar onszelf vinden in de nederigheid van Crhistus, onszelf vinden in de nederigheid van Maria, binnengaan in de gehoorzaamheid van het geloof. Enkel zó opent zich ook voor ons de grote ruimte van de waarheid en de vrijheid in de liefde." (Vertaling: A Belgian Thomist)

De gebeurtenissen van de afgelopen weken, waarbij gelovigen en niet-gelovigen, leken en kerkelijke gezagsdragers, de opvolger van Petrus persoonlijk aanvielen, beschimpten en bespotten, stellen deze woorden van paus Benedictus in een geheel ander daglicht. Maar de "karikatuur" waarover de paus spreekt, is misschien ook van toepassing op het feit dat vele priesters en gelovigen, ondermeer zij die volgens sommigen deel uitmaken van verontruste clubs, als verzuurd en verbitterd voorgesteld worden. Het vooruitgangsgeloof-zonder-perspectief van sommigen vergeet waaraan aartsbisschop Fulton Sheen ons herinnert nl. dat het christendom wezenlijk traditioneel is want de christen richt per definitie de blik naar het verleden, naar de historische gebeurtenis van de Menswording, Lijden, Dood en Verrijzenis van Christus. Of zoals G.K. Chesterton het in zijn stijl formuleert: "Tradition means giving votes to the most obscure of all classes, our ancestors. It is the democracy of the dead. Tradition refuses to submit to that arrogant oligarchy who merely happen to be walking around."